Barbórkowe wspomnienia i przysmaki
Na Śląsku znajomość biografii Św. Barbary jest dość znaczna, wiąże się z tradycyjnym i głębokim kultem szczególnie w kulturze grupy górniczej. Objawiał się on nie tylko 4grudnia ale w życiu codziennym. Znane były formuły żegnające górnika idącego do pracy i witające go w progach domu po "szychcie". Św. Barbara obecna była także w codziennej modlitwie rodzin górniczych.
Zastanawia dlaczego właśnie św. Barbara jest patronką górników. Są dwie główne teorie. Pierwsza, iż w chwili kaźni pod św. Barbarą rozstąpiła się ziemia. Podziemia są kojarzone z górnictwem. Inna przyczyna to świadomy wybór patronki, która zapoznając się z ciężkimi warunkami pracy górników sama wyprosiła u Boga by być ich opiekunką.
W gminie Gierałtowice niemalże w każdej rodzinie był lub jest górnik. Dlatego też dzień imienin patronki jest nadal uroczyście obchodzony. Przede wszystkim mszą w kościele jest to także okazja do świętowania w gronie współpracowników.
Dzień zaczynał się capsztykiem – około godziny przed mszą świętą orkiestra górnicza chodziła po osiedlu i grała. Msza była uroczysta za górników żyjących i nieżyjących. Potem rozchodziliśmy się i spotykali w węższym gronie na tzw. karczmie górniczej. Kobiety generalnie nie miały tam wstępu. Sami mężczyźni, dostawali śpiewnik górniczy, kufel górniczy z piwem. Alkoholu mocniejszego się nie używało. Jedzono sowite i pełnokaloryczne danie – golonko z pieczywem- wspomina Zygmunt Szymura
Przypominamy również przepisy na smakołyki śląskiej kuchni szykowane często na Barbórkę.
CIAPER KAPUSTA Z GOLONKIEM PEKLOWANYM
CIAPER KAPUSTA
Składniki:
4 duże ziemniaki około 70 dkg
1kg. kapusty kiszonej
3 łyżki smalcu
1 łyżka masła
3 łyżki mąki
1 szklanka wody
2 ziarenka ziela angielskiego
1 liść laurowy
sól, cukier, pieprz do smaku.
Sposób przygotowania:
Kapustę gotujemy w 1 litrze wody około 45 minut. Po ugotowaniu odcedzamy, można ją jeszcze pokroić na drobniejsze kawałki. Wkładamy do garnka dodajemy przyprawy: ziele angielskie i liść laurowy i 1 łyżkę masła. Mieszamy na wolnym ogniu tak około 5 minut. Smalec roztapiamy w rondelku i dodajemy mąkę. Gdy całość się przyrumieni dodajemy 1 szklanki wody i robimy zasmażkę. Dodajemy do kapusty i mieszamy. Dosypujemy sól, pieprz i cukier.
Gotujemy ziemniaki w osolonej wodzie po ugotowaniu odcedzamy i ugniatamy.
Łączymy z kapustą na jednolitą masę.
PEKLOWANE GOLONKO
Składniki:
2 golonka
4 ząbki czosnku
3 liście laurowe
4 ziela angielskie
1 łyżka soli peklowej / 1l wody
1 łyżka soli kuchennej
1 łyżka kminku
Sposób przygotowania:
Składniki marynaty zagotować. Schłodzoną marynatą zalać golonkę i marynować od 24 – 48h
Po zapeklowaniu gotujemy golonkę 1,5h lub pieczemy w piekarniku w temp. 180 ° około 1h.
Przepisy: Janina Żymełka, Paniówki
Przepisy mam od mamy i teściowej. Golonkę podajemy najczęściej na biesiadach, na obiadach rodzinnych. Ciaper kapustę można jeszcze podawać z kotletem schabowym, mielonym, gotowanym żeberkiem i krupniokiem. Janina Żymełka z Paniówek
Publikujemy fragmenty książki „Smaki Gminy Gierałtowice”
Wydawnictwo Gminny Ośrodek Kultury w Gierałtowicach